Dyma gerdd ar thema llysenwau pobl Dolgellau a gyfansoddwyd ar
gyfer cystadleuaeth eisteddfodol tua 1905.
Yr wyf yn gwybod mai fy hen, hen Nain Gwen (Owens) Jones (gan 1841) yw Rhen
Gwen Sgadan yn ei siôl yn y pennill olaf. Her-werthwr bysgod oedd ei gwr
John Jones Sgadan, math ar bysgodyn ydyw ysgadan (penwaig mewn rhai
tafodieithoedd). David Pandy Roberts, Plastrwr (gan 1850) yw'r Dafydd Pandy ym
mhennill pump (daw'r enw o enw cartref ei daid, ond nid llysenw go iawn yw
Pandy yn ei achos ef a'i ddisgynyddion gan eu bod wedi mabwysiadu'r enw fel rhan
swyddogol o'u henwau bedydd). Braf byddai cael gwybod pwy oedd gweddill y
cymeriadau hyn a beth oedd tarddiad eu llysenwau. Os wyddoch rowch wybod imi
trwy'r bwrdd negeseuon
os gwelwch yn dda.
Wil y Wich a Tomi Neilar, John bach Star a Bob Ty^ Pric, Jack un law a Bili ddiog, Beti Plannwydd ar hen Nic. Ifan Siân a hithau Shantan, Beti Ffowc a Beti Sam Guto Salt a Tom Basgedwr, Dic Trawsfynydd a'i drwyn cam. |
Roli Gec a Griffith Neilar Dic y Beili a Huw Scwnt, Yr hen Harri Magnum Bonum Clamp o Sais - un digon brwnt. Wedyn dyna Bob Go Blime, Pwdin Cwrens a Huw Scent, 'Rhen lost guide a Dafydd Pandy Ar hen Glyff at hel y rhent. |
||
Owen Ych a hefyd Tango, A John Blwyddyn yr hen lag, Ike y Guide a Robin Ddaniel, Yntau Gruffydd Jones y Stag, Huwcyn Baco a Jac Stintab Butterfly a Huw Iai Iai, Nansi Wyllt a Guto Gosi, John y Brws ar ben y tai. |
Dick y Ddinas a Jack Hannah Cadi Kings a Beti Llawr Yr hen Lewis Patagonia Evan Price ac Ifan Fawr. Ellis Gas a Wil y Popty Roli Neilar a Jim Goch, Evan Becca a Twm Werin, Ar hen Fills y blewia moch. |
||
Guto Ffets ac Owen Conwy Roberts Dew a Humphrey Sign, Guto S. ac Owen Tudur Neli Black a Sara Fain, Joni'r Sais a Joni'r Angel Owen Punch a Wil Ce Ce, Guto'r Bws a Jack Pen Llwdwn Jumbo Fawr ar hen Bob K. |
Dick y Kings a Dick Jones Bowler Tom Diawl Bach a Robin Do, Robin Mulp a Dafydd Cnwyllwr, John Pugh Stumps fel dyn ar ffo. Lewis Rhys y lleidr beiddgar, Guto Daddy a Jim Ward, Hefyd Robert Pugh Pen Mochyn Ai ben moel fel swigen lard. |
||
Gagae Drot a Dafydd Dolur A'r Marchogion , dau neu dri, Ann Penbanc a Kitty Barbar John Pugh Pipes ar hen Soh Me. Dic Owen Bach a Dafydd Potiau Hefyd John Huws Dweud y Gwir, Ar hen Robin Garthyblwyddyn A John Clams ar wyneb hir. |
Owen dwt ar hen Gwen Gabriel, Betsan Storws a John Cap Coch, Siân y Plans a Betty Sidney, Catrin Lewis efo'r moch. John Owen Bach ai gelwydd golau Antony, Kate ar hen Fred Gill, Mary Evans hefo'r Stondin Ar hen Goldie here still. |
||
Barmans a Bob Maria My Lord Clive a Bob yr Hall, John Pot Mêl a Johnnie Pegws Rhen Gwen Sgadan yn ei siôl Grittith Owen Barbar dima William Williams Burum Sych, Jack Ty^ Lladd a Harri Tyrnor A Tom Styllan, potsiar gwych |