Contributed by Steve Williams of Pontardawe (Dec 2005)
The list of possible names is not exhaustive and further contributions will be most welcome
Mae Pontardawe a'r cylch yn enwog am rhoi i ddyn lysenw.
Felly, dyma nifer fach o'r rhain oedd wedi cael eu llysenwi.
Mae llawer wedi cael llysenw er mwyn gwraig o'r teulu, neu er mwyn y lle fyddent fyw.
Eraill oherwydd eu galwedigaeth ac eraill efallau sydd wedi dweud rhywbeth hynod :
Andrew y Crudd ac Emlyn Flip Flop,
Oriel y Chemist, Bill Roberts y Pop,
Dai Rees Siop Scitche a Watkins 'The Wool',
Albert y Banwen a Dickie Bach Dwl.
Eithwen Y Vic a Bryn y Dynefwr,
Lewis Pafiliwn a Twm Never Never,
Ceinwen Corn Stores a Dan Byth yn Dost,
Timblett y Fish a Miss Jones y Post.
Griffiths y Baker, Gwilym Deaf and Dumb,
Efans y Sweep a Betty Big Bum,
George y C'nel a Jones Penlan,
Well bedio anghofio Dickie Bow Dan.
Twm Twice yr Actor yn byw dan ty cwrdd,
Moc Ochr Draw ac Ifan yr Hwrdd,
Wil Price Y Fish ac Evans Corn Sores,
Yr hen wr Williams, Waterfall Stores.
Yr hen John Counter a Twm Maggie,
Y Peroxide Blonde- Sally Aggie,
Sabres Siop Chips a Jim Jones y Press,
Dai Mathews y Billiards - 'Gone for a Rest'.
Annie Cock Y Doodle a Lewis y Ffop,
Will Caib a Rhaw a Johnny Bach y Coop,
Tom Welais Uffern yn siarad am ei wraig,
Dai James Crutch a Will Tyn Craig.
Dan Bach y Blagard a Williams Tanyrhiw,
Dan Bix a'r Milgi ar y Craig yn byw,
David John ' Says I', Gwyn Thomas Y Banc,
Peacock Glanrhyd a Phil Think and Thank
Parkhouse Y Papur a Davies Y Cross,
Thomas Y Chemist ac Atkins Y Post,
Joc Scot MacDade, Mrs Rees y Travs.,
Idris Cross Inn a Charlie C'nau Lavs.
Brynmor Bach yr Athro a'i bartner Huw o Rhos
Yn chwarae golff a bygu i arben pedwar cos,
Tom Banning y Gaffer a Sid Davies y Cue,
A bailiff mawr yr afon - Fly Sam Pugh,
Wyndham Y Cwar a Griff. H. -Y Toff,
Jane Don't Care a Billy Bugger Off,
Will Gelligron a Captain Doe,
Tommy Fforest Goch a Bert Rees Y Cig.
Will Bach Drefls a Neville Tynnu Weps,
Morris Whipperin a Sarah Ben Steps,
Ianto Full Pelt a Will UpThere ,
Dai Can't See a Rhys Fair Share.
Will Won The War a'r Hen Ben Clat,
Dai Top Book a Dai Flat Cap,
Dai Bach y Bwtchwr yn byw ger y cwrdd
Yn lladd moch y pentre ac ambell i hwrdd.
Wilcox Y Roller a Jimmy'r Road Man
Yn ysgyb y dail o'r pafin bob man,
Will Hopkins Observer a'r horn rimmed specs
Yn argraffi'r Papur gan help Clara Clecs.
James y Cyfreithiwr a Joseph Siop Chips ,
Teddy James Y Runner a'i boced llawn slips,
Ellis Y Draper a Danny My Lady,
Evans Above a'r hen Doctor Dahne.
Ginger Jones y Boxer a Rhys y Bobie,
Dai Central Eating a Twm Methu Codi,
Money Grabber Williams a Dick Ty'n Cae,
Joe Jones Qualitone ag Islwyn y Spa.
Mathew y Mwrthwl ac Ivor Parazone,
Sid Royal Oak wastod gyda'u gon,
Billy Bara Jam a Narberth Y Crudd,
Will Wit Wat a Danny Dolau Rhydd.
Des Y Bwtchwr a Jeff Williams y Ffarm,
Evans y Foundry, wastod a'I farn,
Tricky Dickie Owen a Will Ty Gwyn,
Fly Dai Rock a Twm Wedaf Ddim.
Dai Seen it All a Jac Mab Fat,
Howell Go Slow a Llew Ochor That,
Dai Double Shift a Billie the Kid,
Danny Maesteg- ' I'll bet fifty quid'.
Crafty John Snibs a Jack Davies 'Spit',
Will Buwch a Llo, Dai Davies Y Shit
Efan Bola Mawr a Randall Lloyd y Fferad,
Phill Hopkins 'The Ball' a Bill Coese Wyad.
Tom Coffee Tafarn a'r hen Rowdy Dai,
Mary Tipperary a'u gwallt yn llawn llau,
Russell Davies,Haulier, lawr wrth Y Sychan,
Home Guard Morgan, dyna i chwi fychan.
Williams Bon Marche a'r Great White Hunter,
Alan Phillips Yr Inn a Bus Inspector Gunter,
Tucker Thomas, Bill Bunter a Kid Bach Y Crown,
Long John Thomas yn ei hen got frown.
Dai J.R. Y Builder, Williams Y Dwr,
Mary 'war Sparrow heb ddim gwr,
Laming y Dentist a Shepherd Y Tinker,
Marged Gwallt Coch a George Williams Stinker.
Charlie Pots a Pans yn galw gyda'i sach,
Dai Thomas Y Scav - Mab Harry Bach,
Y Cawr George Rabbits a'r gwalch Dai Pot,
Y tramp Tommy Irish - byth heb got.
Albert Sanne a'i fab Bryn Socks,
Betty Slwt o Rhos a Dai Bach o'r Docks,
Dai John Y Jube a Dan Crach Du,
Wastod yn y Gwachel - byth yn y ty.
Arthur Evans , Ironmonger a Charlie North 'The fair',
Merch Howells y Deacon yn dweud ' Don't you dare'
Harry Sholl, Smart Lad, Bazaar - gwerthu pegs,
Dai Blackbird, Toy Evans a Betty Bare Legs.
Davies Mount Elim a Dick Bach y Lamb,
Will Coin, Will Shanty, a Will Mab Sam,
Ianto Full Pelt a Dai Bach y Toff,
Toll the Bell Parker a Tax Inspector Gough.
Will Cachi Heibio a Tommy Sparrow,
Twm To Cawn a Palmer Claddu'r Marw,
Tom Baking Powder a Clapham y Glo
Viv Bach y Jockey o ardal Rhydyfro.
Sailor Bill a Gordon Ship,
William John Y Clwddgi a Tommy The Lip,
Jenkins Cash Stores a Norwood Y Siop,
Bynorth Y Lyric ag Aggie Ty Top.
Will Asbestos a Will Black,
Poker a Gander, Tommy Lleti Shack,
Sunlight a Skulll a'r hen Ben Stickler,
Ken Home and Colonial a Dai Twm Pickler.
Dick Roberts Alltwen a Dai Bach y Jockey,
Ifor Pwff Pwff a'r Cyfrwys Twm Conchie,
Pop Hopkins, Sam Bacco a'r wrach Laura Jinks,
Jack Specs,Twn Colliers a Trefor ' Don't Blink'.
Efan bach y Scav yn byw wrth Y Lamb,
A'I bartner Ron Lach yn becso dim o'r dam,
Jim Bottles o'r Ivy- tafarnwr o fri,
Tom Howells y Rec a Moc Referee.
Dai Cold Rolls ag Efan Shorty,
Dai Rip and Tear, a Will John Ponty,
Martha Glanrhyd a Parry Y Siop,
Moc Bach Y Miswn a'r hen Lloyd y Coop.
Fingers Lewis a Len Pugh'r Public hall,
Yn screchen ar bawb 'Pot the bloody ball',
Dai Rees Alltwen, Harry Irons The Organ,
Jimmy the Fiddler a Moc Mouthorgan.
Dai Jones Tenor William John Y Bass
Efan Tawe Thomos organnydd oedd yn gas,
Ned Edwards Y Cantwr a John Emlyn Y Cor,
Roedd y gan yn atsain fel tonnau'r mor.
Nightingale Jones a Jack Jenkins Y Siop
Gwen Ty Capel ac Efan Ty Top,
Dafydd Y Gwas a Tommy Godrergarth,
John Gartheithyn a Pendril y Garth.
John Cleaneasy a Thomos Pwllwatkin,
Tom Nantygasseg a Morgans Y Felyn,
Bevan Cwmclud a Will Maesylan,
John Gellilwca a Dixon Alltycham.
Tom Bach Y Plas a Jones y Croft,
Bowen Cross hands a Twm Lan Llofft,
Tom Coedmawr a Dai John Shot,
Billy mab Mari a Dai Tommy Rot.
Watkin Yr Allt a Danny Scitche Plwyf,
Gildas Plus fours a Twm Gwddwg Wydd,
Will John Y Sais a Mrs Evans 'Johov'
John Rees Rats yn cadw llygad dof.
Hopkin Penygraig a John Ty'nypant,
Jones Glynmeirch a Will Cadw Bant,
Soloman Cycles a Tommy The Lark,
Jim Alltwen Hill ' can't see in the dark'
Billy Bwyd Ffowls a Maggie J.R.,
Thomos y Chemist a Sam Williams Y Saer,
Marta Merch Mari a Dan Poeri Pips,
Dick Pork Stores a Tommy Split Lips.
Francis Y Garage yn gwerthu moto bikes,
Will mab Moc a Will 'say what I likes'
Cliff Gellyluog a'r jac crafu baw,
Emrys Cwmnantllici a Dai un law.
Shoni Bob Ochr a Mari Penclawdd,
Will Sara, Ianto Evans a Dai Clwtyn Llawr,
Georgie Sway a'i bartner John Hanner da,
Yr hen John Peggy a Will John Sol Fa,
Beynon y Moch a Twm Cnoi Twist,
Li, Lori'r Station a Hamer Torri Pyst,
Terrible Tipping a Will Plygu Berth,
Twm Ten To Two ag Efan John Y Nerth.
Dan Annis ,Sam Corc a'r gwalch Tim Cloc,
Dic Llwynifan a Percy Bach Y Rock,
Shillum y Bobi a Will Aberlash,
Phil Rees Yr Oil a Twm Casglu Trash.
Big Em, Big Os a Jack Pen Sledge,
Thomas Cefnllan, Arthur Jones Fish and Veg,
Jac Y Barbwr - 'Sweeny Todd'
Raymond Rush Y Fferad, dyna fychan od.
Mae'r amser wedi dyfod i gwpla'r rhestr fawr,
Mae llawer heb eu cofio - mae'r cof yn methu 'nawr,
Ond os cofiwch un neu ddau oedd yn byw yn y dre,
'Sgrifennwch ar y rhestr - hynnu os gewch le.
J.R. a J.O.
Gareth Hicks © Copyright notice